Οι περισσότεροι από εμάς περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας μας στη δουλειά. Όμως πόσοι νιώθουμε πραγματική ικανοποίηση και νόημα από αυτό που κάνουμε; Σύμφωνα με έρευνες, πάνω από το 65% των εργαζομένων δηλώνουν ότι δεν νιώθουν αφοσιωμένοι στη δουλειά τους και επιθυμούν μια πιο ικανοποιητική και με νόημα εργασιακή εμπειρία. Αυτή η έλλειψη δέσμευσης δεν επηρεάζει μόνο την απόδοση και την παραγωγικότητα, αλλά και την ευημερία των εργαζομένων. Μερικές μελέτες δείχνουν ότι η αποδέσμευση στη δουλειά ενδεχομένως να είναι εξίσου επιζήμια για την ψυχική ευεξία όσο η ανεργία. Είναι λοιπόν φανερό ότι χρειάζεται μια νέα προσέγγιση για να αισθανθούμε πιο ικανοποιημένοι και «δεμένοι» με την εργασία μας.
Αντί να αποδεχόμαστε παθητικά μια περιγραφή θέσης όπως μας δόθηκε, το job crafting μάς δίνει τη δυνατότητα να προσαρμόσουμε εμείς τη δουλειά στα μέτρα μας· να κάνουμε αλλαγές στα καθήκοντα, στις σχέσεις και στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη δουλειά, ώστε να ταιριάζει καλύτερα με τα ενδιαφέροντα, τις ανάγκες και τις ικανότητές μας. Πρόκειται για μια τάση που αναδείχθηκε ιδιαίτερα μετά την πανδημία, καθώς πολλοί εργαζόμενοι επαναξιολογούν τη σχέση τους με την εργασία και αναζητούν μεγαλύτερη ευελιξία και νόημα. Παρακάτω, θα αναλύσουμε τι ακριβώς είναι το job crafting, πώς ωφελεί εμάς και τους εργοδότες, ποιες μορφές μπορεί να πάρει στην πράξη, καθώς και πώς να το εφαρμόσουμε τόσο ως εργαζόμενοι σε μια εταιρεία όσο και ως υποψήφιοι που αναζητούν νέα εργασία.
Τι είναι το Job Crafting;
Το Job Crafting είναι μια μορφή «επανασχεδιασμού» της εργασίας από τον ίδιο τον εργαζόμενο. Εισήχθη αρχικά από ερευνητές οργανωσιακής συμπεριφοράς ως η ιδέα ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να κάνουν φυσικές και γνωστικές αλλαγές στη δουλειά τους, προκειμένου να της προσδώσουν περισσότερο νόημα και να την ευθυγραμμίσουν με την προσωπικότητά τους. Με πιο απλά λόγια, αφορά τις αλλαγές που κάνει κάποιος ώστε να φέρει τη δουλειά του πιο κοντά στα δικά του ενδιαφέροντα, στις ανάγκες και στις δεξιότητές του.
Συγκεκριμένα, το job crafting μπορεί να πραγματοποιηθεί σε τρεις βασικούς τομείς:
- Καθήκοντα (Task Crafting): Τροποποίηση των αρμοδιοτήτων και καθημερινών εργασιών. Ο εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να αναλάβει επιπλέον καθήκοντα που τον ενδιαφέρουν ή να ζητήσει να απαλλαγεί από ορισμένα που δεν του ταιριάζουν.
- Σχέσεις (Relational Crafting): Αναδιαμόρφωση των σχέσεων και αλληλεπιδράσεων στον χώρο εργασίας. Αυτό ενδεχομένως να σημαίνει ότι ο εργαζόμενος επιλέγει να συνεργάζεται πιο στενά με συγκεκριμένους συναδέλφους ή τμήματα, να αναλαμβάνει τον ρόλο του μέντορα για νέους συναδέλφους ή να δημιουργεί ευκαιρίες για περισσότερη ομαδική συνεργασία. Με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνει ένα δίκτυο σχέσεων που τον εμπνέει και υποστηρίζει τους στόχους του.
- Νόημα (Cognitive Crafting): Αλλαγή της οπτικής και του νοήματος που αποδίδει κάποιος στη δουλειά του. Εδώ δεν αλλάζει απαραίτητα το αντικείμενο της εργασίας, αλλά ο τρόπος που την αντιλαμβανόμαστε. Ο εργαζόμενος επαναπλαισιώνει διανοητικά τη δουλειά του, βρίσκοντας νέο νόημα σε αυτήν.
Οι παραπάνω μορφές job crafting συχνά λειτουργούν συμπληρωματικά. Ουσιαστικά, κάθε ενέργεια που μας βοηθά να αισθανθούμε ότι η δουλειά είναι δικιά μας και ευθυγραμμίζεται με αυτό που είμαστε, μπορεί να θεωρηθεί μια μορφή job crafting. Το κλειδί είναι ότι η διαδικασία αυτή πηγάζει από τον ίδιο τον εργαζόμενο. Εμείς παίρνουμε την πρωτοβουλία να διαμορφώσουμε την εργασιακή μας πραγματικότητα, αντί να περιμένουμε από τη διοίκηση να επανασχεδιάσει τη θέση μας.
Τα οφέλη του Job Crafting στην εργασία
Το job crafting δεν αποτελεί απλώς μια θεωρητική έννοια, αλλά έχει αποδειχθεί ότι φέρνει σημαντικά οφέλη τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για τους οργανισμούς. Έρευνες έχουν ήδη αναδείξει ότι οι εργαζόμενοι που προχωρούν σε τέτοιου είδους αλλαγές εμφανίζουν βελτίωση στην ευημερία και την ψυχολογική τους κατάσταση, ισχυρότερη δέσμευση προς την εργασία και τον οργανισμό τους, μεγαλύτερη αίσθηση νοήματος στον ρόλο τους, καθώς και υψηλότερη απόδοση στην εργασία. Σε ένα διεθνές δείγμα εταιρειών, το 92% των εργαζομένων που εφάρμοσαν job crafting μετά την πανδημία ανέφεραν ότι βίωσαν μια πιο ικανοποιητική επαγγελματική ζωή και αισθάνθηκαν προσωπικά πιο ικανοποιημένοι, ενώ τα επίπεδα στρες που αντιμετώπιζαν μειώθηκαν κατά 29%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αυξημένη ικανοποίηση και δέσμευση των εργαζομένων ωφελεί και τους εργοδότες. Οι ικανοποιημένοι υπάλληλοι συνήθως αποδίδουν καλύτερα και παραμένουν περισσότερο στις εταιρείες τους. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Οξφόρδης, οι ευτυχισμένοι εργαζόμενοι είναι κατά 13% πιο παραγωγικοί. Επιπλέον, έρευνες της Gallup έχουν δείξει ότι οι ομάδες με υψηλή δέσμευση παρουσιάζουν σημαντικά υψηλότερη ευημερία των εργαζομένων (καθώς και υψηλότερη παραγωγικότητα, κερδοφορία και πωλήσεις) σε σύγκριση με ομάδες χαμηλής δέσμευσης. Με απλά λόγια, όταν νιώθουμε ότι η δουλειά μάς ταιριάζει και μας δίνει νόημα, δουλεύουμε με περισσότερο μεράκι και αποτελεσματικότητα, με όφελος τόσο για εμάς όσο και για την ίδια την επιχείρηση.
Πώς να εφαρμόσετε το Job Crafting ως εργαζόμενος
Αν ήδη εργάζεστε σε μια εταιρεία ή οργανισμό, ίσως να αναρωτιέστε πώς μπορείτε στην πράξη να «σχεδιάσετε» εκ νέου τη δουλειά σας. Παρόλο που κάθε εργασιακό περιβάλλον έχει τις ιδιαιτερότητές του, υπάρχουν ορισμένα γενικά βήματα που θα σας βοηθήσουν να ξεκινήσετε:
Αξιολογήστε τον εαυτό σας
Ξεκινήστε με μια ειλικρινή αποτίμηση των δεξιοτήτων, των αξιών και των ενδιαφερόντων σας. Ποια στοιχεία της δουλειάς σας σάς ενθουσιάζουν και ποια σας εξαντλούν; Καταγράψτε ποιες δραστηριότητες σάς δίνουν αίσθηση επίτευξης ή χαράς και ποιες σας φαίνονται ανιαρές ή χωρίς νόημα.
Εντοπίστε ευκαιρίες προσαρμογής
Μελετήστε το εύρος των καθηκόντων σας και σκεφτείτε τι θα μπορούσατε να αλλάξετε. Υπάρχουν αρμοδιότητες που θα θέλατε να αναλάβετε περισσότερο ή έργα στα οποία θα προτιμούσατε να συμμετέχετε; Υπάρχει κάτι που κάνετε και θα μπορούσε να αυτοματοποιηθεί ή να ανατεθεί αλλού, απελευθερώνοντας χρόνο για πιο ουσιαστικές ασχολίες;
Συζήτηση με τον προϊστάμενο
Το job crafting είναι μεν πρωτοβουλία του εργαζομένου, αλλά η υποστήριξη από τη διοίκηση είναι κρίσιμη για την επιτυχία του. Προγραμματίστε μια συζήτηση με τον προϊστάμενό σας, παρουσιάζοντας με θετικό τρόπο τις ιδέες σας. Εξηγήστε πώς οι προτεινόμενες αλλαγές στα καθήκοντα ή στον ρόλο σας ωφελούν όχι μόνο εσάς αλλά και την ομάδα ή την εταιρεία συνολικά.
Μικρά βήματα και πειραματισμός
Δεν χρειάζεται να αλλάξετε τα πάντα από τη μια μέρα στην άλλη. Ξεκινήστε με μικρές προσαρμογές. Δοκιμάστε, για παράδειγμα, να αφιερώνετε μία ώρα την εβδομάδα σε ένα νέο καθήκον ή σε brainstorming με κάποιον συνάδελφο εκτός του τμήματός σας. Παρατηρήστε πώς αισθάνεστε με αυτές τις αλλαγές και αν συμβάλλουν θετικά στην καθημερινότητά σας.
Αναπτύξτε νέες δεξιότητες
Σε ορισμένες περιπτώσεις, για να αναλάβετε τους ρόλους ή τα έργα που σας ενδιαφέρουν, ίσως χρειαστεί να εμπλουτίσετε τις δεξιότητές σας. Δείξτε προθυμία να μάθετε, να παρακολουθήσετε σεμινάρια, να ζητήσετε καθοδήγηση από έμπειρους συναδέλφους ή να αφιερώσετε χρόνο στην αυτο-εκπαίδευση. Η ανάπτυξη νέων γνώσεων όχι μόνο θα καταστήσει εφικτές τις αλλαγές που επιδιώκετε, αλλά θα δείξει και στην εταιρεία ότι επενδύετε στην εξέλιξή σας.
Διατηρήστε ανοιχτή νοοτροπία
Το job crafting είναι μια διαρκής διαδικασία. Οι ανάγκες και οι προτεραιότητες ίσως να αλλάξουν με τον καιρό, τόσο για εσάς όσο και για τον οργανισμό. Να είστε ανοιχτοί στην αναθεώρηση του πλάνου σας και συνεχίστε να αναζητάτε τρόπους βελτίωσης της εργασιακής σας εμπειρίας. Ακόμη και μικρές προσαρμογές, όταν γίνονται συντονισμένα και με στόχο, μπορούν να έχουν σημαντική επίδραση στην ικανοποίησή σας.
Οι αλλαγές που θα προτείνετε ή θα εφαρμόσετε θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται τόσο με τις δικές σας φιλοδοξίες όσο και με τους στόχους της εταιρείας. Όταν επιτυγχάνεται αυτή η ισορροπία, το job crafting μετατρέπεται σε μια πραγματικά win-win κατάσταση.
Job Crafting για όσους αναζητούν νέα εργασία
Το job crafting δεν αφορά μόνο όσους βρίσκονται ήδη σε μια θέση, αλλά είναι εξίσου χρήσιμο σαν φιλοσοφία και για όσους βρίσκονται στη διαδικασία αναζήτησης εργασίας ή αλλαγής καριέρας. Ας δούμε λοιπόν πώς η νοοτροπία του job crafting είναι ικανή να σας βοηθήσει.
Προσεγγίστε την αναζήτηση εργασίας ως μια ευκαιρία να βρείτε ρόλους που ταιριάζουν στον ιδανικό σχεδιασμό σας. Αντί να στέλνετε μαζικά βιογραφικά παντού, εστιάστε σε θέσεις και εταιρείες που φαίνεται να ευθυγραμμίζονται με τις αξίες σας και το είδος εργασίας που προτιμάτε.
Το job crafting έχει να κάνει με το πώς φέρνουμε τον αυθεντικό εαυτό μας στη δουλειά. Ως υποψήφιος/α, μπορείτε να ενσωματώσετε αυτή τη φιλοσοφία στο προσωπικό σας brand. Στο βιογραφικό και στη συνοδευτική επιστολή σας, αναδείξτε όχι μόνο τις δεξιότητες και την εμπειρία σας, αλλά και το γιατί κάνετε αυτό που κάνετε.
Κατά τη διαδικασία των συνεντεύξεων, μην διστάσετε να κάνετε ερωτήσεις για την ευελιξία του ρόλου και τις ευκαιρίες εξέλιξης μέσα σε αυτόν. Εταιρείες που εκτιμούν τους εργαζόμενους συνήθως δίνουν χώρο για ανάπτυξη και ανάληψη πρωτοβουλιών. Έχετε τη δυνατότητα να συζητήσετε (με επαγγελματικό τρόπο) κατά πόσο ο ρόλος είναι εφικτό να προσαρμοστεί στα μέτρα σας. Αυτό δείχνει ότι σκέφτεστε μακροπρόθεσμα και ότι ενδιαφέρεστε να προσφέρετε πέρα από τα βασικά απαιτούμενα.
Ακόμη και προτού βρείτε την επόμενη δουλειά σας, μπορείτε να ξεκινήσετε το σχεδιασμό της καριέρας σας μέσω της δικτύωσης. Συνδεθείτε με επαγγελματίες στον τομέα που σας ενδιαφέρει, παρακολουθήστε σχετικές εκδηλώσεις ή διαδικτυακά σεμινάρια. Μέσω αυτών των επαφών, θα κατανοήσετε καλύτερα τι επιλογές προσαρμογής υπάρχουν σε διάφορους ρόλους και ίσως ανακαλύψετε ευκαιρίες να σχεδιάσετε έναν ρόλο από το μηδέν, συμμετέχοντας σε ένα νέο εγχείρημα ή σε μια startup όπου τα καθήκοντα είναι πιο ευέλικτα.
Αναλάβετε δράση για καλύτερη επαγγελματική ζωή
Το job crafting αναδεικνύεται ως ένα πολύτιμο εργαλείο. Μας υπενθυμίζει ότι ακόμα κι αν δεν έχουμε τη δυνατότητα να ελέγξουμε τα πάντα στη δουλειά μας, έχουμε τη δυνατότητα να επηρεάσουμε πολλά σε αυτή. Αντί να αφήνουμε την εργασιακή μας ικανοποίηση στην τύχη ή αποκλειστικά στα χέρια των εργοδοτών, μπορούμε να γίνουμε συν-δημιουργοί της καριέρας μας. Δοκιμάστε να εφαρμόσετε το job crafting και δείτε τη διαφορά στην επαγγελματική σας ζωή. Μικρές αλλαγές συνήθως έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην ψυχολογία, στην απόδοσή σας και στις προοπτικές της καριέρας σας.
Φυσικά, το πρώτο βήμα είναι να αξιοποιήσετε εργαλεία όπως το Jobfind. Κάντε σήμερα κιόλας εγγραφή στο Jobfind, δημιουργήστε ή ανεβάστε το βιογραφικό σας στην πλατφόρμα και ενεργοποιήστε τις ειδοποιήσεις για να ενημερώνεστε αμέσως όταν μια εταιρεία διαβάζει το βιογραφικό σας. Μέσω του Jobfind θα βρείτε θέσεις εργασίας που ταιριάζουν στο προφίλ σας, ενώ παράλληλα θα λαμβάνετε συνεχή ενημέρωση για το ενδιαφέρον που δείχνουν οι εργοδότες. Με αυτόν τον τρόπο, παίρνετε τον έλεγχο στα χέρια σας, σχεδιάζοντας όχι μόνο τη δουλειά που κάνετε, αλλά και την επόμενη κίνησή σας στην αγορά εργασίας.